دکترين خروج در سياست خارجي  شکي جدي را در مورد تعهد امريکا به سيستم بين المللي پيچيده مطرح  مي کند؛ سيستمي که بعد از جنگ جهاني دوم با کمک امريکا ايجاد شده و مسير تکامل را طي مي کند. در اين سيستم کشورها در مورد موضوعات مهم و حساس به توافق رسيده اند. اگر امريکا توافقات بين المللي را يکي پس از ديگري ترک کند، آيا کشورهاي ديگر بدون حضور يک بازيگر اصلي مي توانند به آنها پايبند باشند؟

در اين راستا خبرنگار مهر گفتگويي با پروفسور «نادر انتصار» رئيس دانشکده علوم سياسي دانشگاه آلاباما امريکا تنظيم نموده که در ادامه مي آيد.

*بر اساس ليبراليسم، معاهدات و توافقات بين المللي براي امنيت و ثبات جهاني ضروري است. برخي معتقدند خروج رئيس جمهور ترامپ از معاهدات بين المللي تهديدي براي ليبراليسم است.  نظر شما در اين خصوص چيست؟

گرچه درست است که نظم جهان ليبرال که در جنگ جهاني دوم تأسيس شد، تاکيد بيشتري بر قوانين چندجانبه و رژيم هاي بين المللي از جمله معاهدات داشت، قبل از ظهور ترامپيسم ايالات متحده خروج خود را از هنجارهاي ليبرال، هرچند به شيوه اي تدريجي، شروع کرد. آنچه ترامپ انجام داده است، هرچند به شيوه اي مخرب و خصمانه، سرعت بخشيدن به اين روند به سادگي و به دور از ساختارها و هنجارهاي بين المللي است.

*اثرات احتمالي خروج ترامپ از معاهدات بين المللي بر حقوق بين الملل و به ويژه بر عرف بين المللي چيست؟

من فکر مي کنم که اثر فوري آن فرسايش مداوم اعتبار ايالات متحده در امور جهان خواهد بود، زيرا اين روند کار را براي کشورهاي خارجي براي توافق با ايالات متحده امريکا دشوارخواهد کرد. اگر شما ندانيد که آيا واشنگتن پس از رياست جمهوري ترامپ، به معاهدات خود پايبند خواهدبود يا نه، پيش بيني مي شود که قراردادهايي که به تصويب رسيده اند، به مدت ۴ سال عمر کنند. علاوه بر اين، اگر يک ابرقدرت بزرگ همچنان هنجارهاي بين المللي را ناديده بگيرد، تمام نظام حقوق بين الملل تضعيف خواهد شد و در واقع مي تواند به رويه دولت-ملتها تبديل شود.

*نظم ليبرال اساسا مبتني بر چندجانبه گرايي است. خروج ترامپ از موافقتنامه آب و هوايي پاريس،TPP، نفتا NAFTA و احتمالا از برجام در تضاد با چند جانبه گرايي است. آيا چنين رويکردي قدرت ايالات متحده را تضمين مي کند؟

برخلاف آنچه برخي در ايالات متحده معتقدند، خروج دولت ترامپ از چندين موافقتنامه چند جانبه قدرت ايالات متحده را افزايش نخواهد داد. در حقيقت، بي توجهي به حاکميت قانون و هنجارهاي بين المللي نشانه هايي ازيک قدرت رو به زوال است. بي توجهي به هنجارهاي بين المللي در واقع نشان دهنده تبديل يک کشور به يک دولت سرکش و نه يک کشور قدرتمند است.

*برخي مي گويند که رژيم هايي که پس از جنگ جهاني دوم ايجاد شده اند به قدرت هژمونيک ايالات متحده و منافع ايالات متحده کمک زيادي کردند، اما اکنون اين رژيم ها ديگر به منافع ايالات متحده خدمت نمي کنند، بنابراين اقدامات ترامپ براي از بين بردن اين رژيم ها بسيارمنطقي است. نظر شما در اين خصوص چيست؟

حمله به نظم ليبرال بين المللي پس از جنگ جهاني دوم به مدت طولاني قبل از اينکه ترامپ به رياست ايالات متحده آمريکا برسد، آغاز شد. در واقع، حمله رئيس جمهور نيکسون به نظم اقتصادي «برتون وودز» در اوايل دهه ي ۱۹۷۰ اولين شعله اصلي بود که به قلب نظم جهاني ليبرال هدايت شد. به عبارت ديگر، در اوايل دهه ۱۹۷۰، واشنگتن به اين نتيجه رسيد که نظم جهاني ليبرال که منافع خود را به خوبي انجام داده است، ديگر قادر به تضمين هژموني جهاني خود نيست.

مهر